ابولا ، خفاش ها و داستان پرواز

محمد گودرزی|

ابولا، هٍندرا، ماربورگ و سارس- خفاش ها بیش از هر جانور دیگری (به جز انسان) ناقل بیماری های ویروسی کشنده برای انسان هستند. به عنوان مثال بیش از۹۰٪افراد مبتلا به اٍبولا می میرند.در عوض سارس چندان مرگ بار نیست اما سرعت شیوع بالایی دارد.  اما چرا خفاشها بیش از سایر جانوران این بیماری های کشنده برای انسان را با خود حمل می کنندا؟

خفاش ها عاشق زندگی دسته جمعی هستند و جوامع خفاش ها فقط ازیک گونه تشکیل نشده و معمولا چندین گونه خفاش در کنار هم زندگی میکنند که نه تنها باعث انتقال ویروسها بین افراد یک گونه بلکه بین گونه های مختلف خفاش می گردد، علاوه بر این خفاش های ناقل معمولا خود مشکلی چندانی با این ویروس های کشنده ندارند و بدون مشکل به پرواز و زندگی خفاشی  خود ادامه می دهند. اما دلیل این ایمنی چیست؟ شاید پرواز دلیل این مقاومت خفاش ها به بیماری ها باشد. پرواز انرژی زیادی می طلبد و به طور کلی پستانداران نمی توانند بدون تولید مقدار زیادی مواد زائد که به ساختار دی-ان-آ آسیب میزند انرژی مورد نیاز برای پرواز را تولید کنند، به همین علت خفاش ها مکانیسم های دفاعی علیه این صدمات را که شامل  سیستم  تعمیر دی-ان-آ و همینطور سلول هایی بنام natural killer cellsکه آسیب به دی-ان-آ را شناسی (و سلول های آسیب دیده را حذف) می کنند و در واقع اولین خط دفاعی بدن در برابر بیماری های ویروسی و سلول های سرطانی هستند را در بدن خود افزایش داده اند. احتمالا خفاش ها با سازگاری و تکامل برای پرواز به طورجانبی به بسیاری از بیماری های ویروسی هم مقاوم شده اند . از سوی دیگر ویروس های معمولی  برای زندگی در بدن پستانداران زمینی که معولا ۳۷ درجه است سازگاری یافته اند اما دمای بدن خفاش ها حدود ۴۰درجه است (مانند پرنده ها و باز هم به علت داشتن متاولیسم بالاتر ) که برای اغلب ویروس نا مساعد است اما تعداد کمی از ویروس ها در بدن خفاشها با  این دمای بالاتر سازگار شده اند و این بدین معناست که آنها قادرند دمای بدن انسان را حتی در زمان تب به راحتی  تحمل کنند. بنابراین به طور خلاصه میتوان گفت که احتمالا پرواز به خفاش ها کمک کرده است تا ایمنی بهتری نسبت به ویروس ها پیدا کنند و از سوی دیگر ویروس هایی که در بدن خفاش ها دوام آورده اند در واقع به سیستم ایمنی سایر پستانداران مقاوم شده اند! ولی چرا همه ی این بیماریهای خطرناک در ۵۰سال گذشته درمیان انسان ها شایع شده اند ؟  این مشکل چندان تقصیر خفاش ها نیست. در سالهای گذشته ما و حیوانات اهلی مان بیشتر و بیشتر به زیستگاه های خفاش ها به خصوص در نواحی حاره ای ای نفوذ کرده ایم و به همین دلیل شانس اننقال بیماری ها از خفاش به انسان به طور مستقیم و یا به وسیله حدواسط هایی مانند حیوانات اهلی   افزایش چشمگیری یافته است.  علاوه بر این ها نباید فراموش کنیم که هرچند خفاش ها ناقل بیماری های خطرناکی هستند  اما بزرگترین ناقل و عامل شیوع  بیماری های خطرناک برای انسان در واقع خود ما هستیم و باید بیشتر به دنبال راه های توقف شیوع بیماری ها توسط خودمان باشیم و در این راه حتی ممکن است بتوانیم از خفاش ها برای مقابله با بیماری ها و چگونگی مبتلا نشدن به  بسیاری از آنها یاد بگیریم.

مجله ی اینترنتی دانستنیها