ماده تاریک
گاهی وقتیها به شدت و با اشتیاق به دنبال چیزی میگردید نمیتوانید آن را پید کنید؛ آن هم وقتی درست جلوی چشمتان است یا آن را محکم توی مشتتان گرفتهاید. این داستانی است که احتمالا درباره ماده تاریک و ذره آکسیون اتفاق افتاده است. احتمالا آکسیون یک دهه قبل در یک آزمایش ساده کشف شده بود؛ هر چند در آن زمان کسی توجهی به این ذره گریز پا نکرده بود. ۱۰ سال قبل در یک آزمایش ساده اثراتی از یک سیگنال ناشناس در مدار الکتریکی جوزوفسون دیده شد که کسی توجهی به آن نکرد؛ اما حالا کریستین بک از دانشگاه کوئین ماری لندن میگوید که نهتنها آن اثر مربوط به آکسیون بوده که یکی از تحتتعقیبترین ذرات عالم است بلکه احتمالا راز ماده تاریک را هم حل میکند. «اگر آزمایشهای دیگر وجود این سیگنال را ثابت میکردند، میتوانست در فهم ما از محتویات ماده تاریک یک قدم به جلو باشد.» او برای فهمیدن این موضوع دوباره سیگنال ناشناس ۱۰ سال قبل را بررسی کرده و معتقد است اگر قرار باشد ماده تاریک ذرات آکسیون باشند چنین اثری خواهند داشت. هر چند برای اظهار نظر در این زمینه زود است اما شاید اتصالات مداری جوزوفسون راه جدیدی برای شکار ماده تاریک باشند. اتصالات جوزوفسون یک مبدل برای تبدیل ولتاژ به فرکانس با کمک ابر رساناها هستند. این اتصالات ساده احتمالا توانایی شناسایی ذره تئوریک آکسیون را دارند. در این مدارها یک لایه فلز معمولی بین دو لایه ابررسانا قرار گرفته شده و جفت ذراتی از الکترونها از یک لایه ابررسانا به لایه دیگر تونل زده و بدون هیچ مقاومتی عبور میکنند. معادلاتی که این جریان را توصیف میکنند شبیه معادلات فرضی حرکت آکسیونها هستند. بنابراین اگر یک آکسیون به این مدار برخورد کند، یک جفت الکترون اضافی در مدار تولید میشود که منشأ همان فرکانس ناشناخته خواهند بود. آزمایشهای بیشتر مشخص خواهند کرد این فرکانس ناشناس واقعا بر اثر برخورد آکسیونها پدید آمدهاند یا نه. از حدود ۴ دهه قبل کیهانشناسان دریافتند ماده شناختهشده در جهان که ستاره و کهکشانها را ساخته فقط مسؤول ۱۵ درصد نیروی گرانش در کیهان است. بنابراین فرض، باید ماده دیگری وجود داشته باشد که هیچ برهمکنشی با ماده معمولی ندارد و تنها از روی اثر گرانشیاش شناخته میشود. از آن زمان کاندیداهای مختلفی برای این ماده که نام تاریک بر آن نهاده شده در نظر گرفته شده است.
دانستنیها شماره ۹۵
- ۹۳/۰۵/۰۳