راز یک توپ

  

این گزارش همه آن چیزی است که باید در مورد توپ طلا بدانید

مهدی شادمانی| دانستنیها شماره ۹۵| «فرانس فوتبال» ۱۹۴۶ برای اولین بار منتشر شد؛ یکی از پرتیراژترین و مشهورترین نشریات فوتبالی اروپا که به صورت هفتگی در فرانسه منتشر می‌شد. گردانندگان این هفته‌نامه ۱۰ سال وقت لازم داشتند برای اینکه به یک ایده فوق‌العاده برسند. آن ایده بکر «The Ballon d’Or» بود. 

(توپ طلای فرانسه که بعدا به توپ طلای اروپا تغییر کرد) از ۱۹۵۶ فرانس‌فوتبال توپ طلا را به بهترین بازیکن شاغل درلیگ‌های اروپایی هدیه کرد و کم‌کم به شهرت رسید؛ شهرتی که مسؤولان فیفا را به فکر جایزه‌ای مشابه انداخت . از سال ۱۹۹۱ فیفا جایزه بهترین مرد فوتبال جهان را هدیه می‌کرد و از حدود همان زمان هم فرانس فوتبال جایزه‌اش را از جایزه اروپا به جایزه جهانی تغییر داد. سبک فرانس فوتبال و فیفا برای انتخاب بهترین بازیکن کاملا تفاوت داشت. فیفا برای انتخاب بهترین بازیکن از بازیکنان تیم‌های ملی و سرمربیان استفاده می‌کرد اما فرانس فوتبال با استفاده از نظرات روزنامه نگاران مختلف جایزه را به بهترین بازیکن می‌داد. تلاش فیفا برای همه‌گیر شدن جایزه‌اش بی‌فایده بود. فرانس فوتبال و انتخابش برای فوتبالی‌ها قابل استناد تر بود و همین شد که مسؤولان فیفا به فکر تلفیق جایزه افتادند. به این شکل بود که جایزه به FIFA Ballon d’Or تغییر نام داد و ساختارش هم تغییر کرد. حالا هر ساله روزنامه نگاران،مربیان و بازیکنان در کنار هم رای می‌دهند تا بهترین بازیکن سال را انتخاب کنند. این اتفاق از سال ۲۰۱۰ افتاده و حالا برای چهارمین سال است که توپ طلای فیفا به بهترین بازیکن جهان هدیه می‌شود. نکته مهم اینجاست که اسم فرانسوی‌اش حذف شد و البته جایزه هم همانی شد که از ۱۹۵۶ توسط فرانسوی‌ها هدیه داده می‌شد.

توپ طلا چگونه ساخته می‌شود؟

۴۰۰ سال میراث طلاسازی

هرچند همه می‌دانند که توپ طلا ازمجله «فرانس‌فوتبال»به فیفا رسیده اما کمتر کسی خبر دارد که این توپ چطور، کجا و با چه مختصاتی تولیدشده. ملریودیتز ملر نام سازنده توپ طلاست. او از خانواده «ملر»هاست؛ خاندانی که از ۱۶۱۳ یکی از معتبرترین طلاسازان اروپا بوده‌اند؛ خانواده‌ای باتجربه که از هنر خود برای ساخت جواهرات سلطنتی اروپا، نقره‌جات کلیساهای مهم،شمشیرهای تشریفاتی و… استفاده می‌کردند. حتی جایزه نفراول اوپن فرانسه که یکی از چهار تورنمنت مهم تنیس است هم این خانواده ساخته است. درسال ۱۹۵۶ به سفارش فرانس فوتبال ملریودیتز ملر توپ طلا را طراحی کرد. فرانسوا ملریو مدیرفعلی شرکت و میراث‌دار خاندان ملر در مورد طرز ساخت این توپ می‌گوید:«این جایزه باشکوه با کارحرفه‌ای ده‌ها نفر در ساعات طولانی ساخته شده » در ساخت این اثرهنری چندین صنعتگر دخیل هستند؛ یک نقره ساز کارکشته، یک حکاک حرفه‌ای، یک طلاساز، یک قلم‌زن و یک پولیش‌کننده تیمی هستند که توپ طلا را می‌سازند.

هرچند فوتبال در این سال‌ها بسیار تغییر کرده، اما از سال ۱۹۵۶ که این جایزه به آلفردودی استفانو داده شد تا امروز شکلش را حفظ کرده است. این جایزه شامل دوقسمت است؛ یک بشقاب برنجی و یک توپ که طلاساز روی هم نصب می‌کند. هر دوقسمت به‌صورت همزمان ساخته می‌شود. اما ساخت توپ زمان بیشتری می‌گیرد. اول توپ به صورت جامی ساخته می‌شود و بعد توی آن با مایع پر می‌شود. مراحل بعدی مربوط به پولیش‌دهنده است که جام را صیقل می‌دهد و بعد حکاک شکل توپ و قسمت‌هایش را روی جام صیقلی درمی‌آورد. برند توپ طلا هم در همین مرحله روی توپ حک می‌شود. صیقل نهایی هم بعد از حکاکی‌ها انجام می‌شود. تنها قسمتی که می‌ماند مربوط به نام برنده توپ است. نام برنده توپ راروی یک پلاک طراحی می‌کنند که در لحظه اعلام برنده روی توپ حک می‌شود.

ارتفاع: ۳۱ سانتی‌متر

عرض :۲۳ سانتی‌متر

عمق : ۲۳ سانتی‌متر

کشورها با بیشترین افتخارات

هرچند بایرن تنها باشگاهی است که در فهرست باشگاه‌های ستاره دارقراردارد، اما آلمانی‌ها پیشتازفهرست برندگان توپ طلا هستند. آنها موفق شده‌اند ۷ بار جایزه توپ طلا را به خودشان اختصاص دهند. آرژانتین هم به‌تازگی موفق شده با مسی در فهرست بالا بیاید جدولی که می‌بینید مربوط به کشور ستاره‌های برنده توپ طلاست.